پرهیز از عصبانی شدن

گزیده متنی بخشی از محتوای این درس اخلاق:

لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ‏ الْحِكْمَةَ. قَالَ (ع) الْفَهْمَ‏ وَ الْعَقْل‏

امیر مومنان فرمود: لَا خَيْرَ فِي الدُّنْيَا إِلَّا لِرَجُلَيْنِ رَجُلٍ أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ يَتَدَارَكُهَا بِالتَّوْبَةِ وَ رَجُلٍ يُسَارِعُ فِي الْخَيْرَات‏.

در دنیا خیر برای دو نفر است یکی کسی که خلاف یا مخافت می­کند و فوری توبه می­کند. و من ذا الذی ما ساء قط.به غیر از معصومین دیگران ممکن است خطا کنند.

وَ رَجُلٍ يُسَارِعُ فِي الْخَيْرَات‏. چون ممکن یک مرتبه رسول پروردگار بیاید در حالیکه انسان به این عادات وقت را صرف می­کند. مخصوصا کسی که آدم خوبی باشد و از خدا درخواست کند. مثل علامه مجلسی که نقرس داشت و درد بسیار. گفت خدایا یا شفایم بده یا من دیگر طاقت ندارم. نوشته اند دید آقایی وارد شد و سلام و احوال. گفت حالم این طور است. دستی به پایش کشید گفت حالا چطور؟ گفت آنجا خوب شد همین طور بالاتر آمد … حالا غافل از آنکه هر جا را دست می­کشید روح از آنجا می­رفت. …

یکی از رفقا بزرگی را خواب دید گفت آنجا چه چیز به درد میخورد؟ -البته من سوال نمی کنم. آنچه صادق مصدّق آورده همان است شک نکن آقاجان- گفت نماز اول وقت. أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ الْعَبْدُ الصَّلَاةُ فَإِنْ قُبِلَتْ‏ قُبِلَ‏ مَا سِوَاهَا وَ إِنْ رُدَّتْ‏ رُدَّ مَا سِوَاهَا.

لقمان حکیم کسی بود که انبیاء عظام نوعا در کنار موعظه ایشان متعظ می­شدند. از اخلاقیات ایشان است:

لَمْ‏ يَضْحَكُ‏ مِنْ شَيْ‏ءٌ قَطُّ. خنده شان کمبود. انبیاء معمولا تبسم میکردند.

عصبانی هم نمی­شد تا دچار گناه نشود. در نصایح شیطان به موسی (ع) –که خدا هم گفت به اینها گوش بده- آمده است که: اول، با اجنبیه خلوت نکن که سومین نفر منم و آن قدر وسوسه می­کنم تا گول بزنم. دوم، غضب نکن که من روی گرده ات هستم.

سومی را خداوند فرمود گوش نده. (لو کان للعلم من غیرالتقی شرف لکان اشرف خلق‌الله ابلیساً) در جامع السعادات میفرماید مثلا 99 راه شرعی اقامه می­کند که در صدمی بول بگیرد [و سوء استفاده کند] . فریب می­دهد که بخواب لاغر نشوی. سر کار خواب آلوده نباشی که اشغال ذمه می­آورد و آخر هم بَالَ‏ فِي أُذُنِه‏. اما اولیای خدا طبیعت ثانویه پیدا کرده اند. آنها را خدا بیدار  می­کند. انفروا انفروا. کوج کنید. قافله سعادت در حرکت است. لَا خَيْرَ فِي الدُّنْيَا إِلَّا لِرَجُلَيْنِ رَجُلٍ أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ يَتَدَارَكُهَا بِالتَّوْبَةِ وَ رَجُلٍ يُسَارِعُ فِي الْخَيْرَات …

وَ لَمْ يمازح إِنْسَاناً قَطُّ. شوخی بازی با کسی نمی­کرد. شما هم نکنید. وزانت انسان کم می­شود.

وَ لَمْ يَفْرَحُ لِشَيْ‏ءٍ أُوتِيَهُ مِنْ الدُّنْيَا وَ لَا حزن عَلَى مَا فَاتَهُ مِنْهَا قَط. ما در حد وظیفه شرعی نباید بگذاریم حق ما را کسی ببرد. اما اگر جدیت کردیم و نشد، به جهنم. خدا باید حفظ کند آقا جان. دنیا رو می­کرد خوشحال نمی­شد؛ چون َ الْفُقَرَاءُ عِيَالِي وَ الْأَغْنِيَاءُ وُكَلَائِي.‏

خواجه پندارد که روزی دِه دهد / او مپندارد که روزی­ده دهد

کسی که معدن حکمت است و حضرت فرمود: لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ‏ الْحِكْمَةَ یعنی الْفَهْمَ‏ وَ الْعَقْل‏.

وَ لَمْ يَسْمَعُ قَوْلًا مِنْ أَحَدٌ اسْتَحْسَنَهُ إِلَّا سَأَلَ عَنْ تَفْسِيرِهِ وَ خَبَرُهُ عَمَّنْ أَخَذَهُ. از کی شنیدی مستندت چیست؟

وَ كَانَ يُكْثِرُ مُجَالَسَةُ الْحُكَمَاءِ وَ الِاخْتِلَافِ إِلَى أَهْلِهَا. با حکما زیاد معاشرت می­کرد.

وَ يُعْتَبَرُ بِهِ وَ يتسلم مَا يَغْلِبُ بِهِ نَفْسَهُ . از همه سوال میکرد از راهی که من بر این نفس خبیث غالب شوم. به نظر شما راهی هست؟

وَ يُجَاهِدُ بِهِ هَوَاهُ وَ يحترز بِهِ مِنْ الشَّيْطَانِ [وَ كَانَ يُدَارِي نَفْسِهِ بِالْعِبَرِ]. جاهد عدوک. اعدی عدوک نفسک.

وَ كَانَ لا یسعی [لَا يظعن] إِلَّا فِيمَا يَنْفَعُهُ. حالا شما با بچه ها شرکت کرده­اید مثلا تلوزیون. بالاخره یک چیزهایی هم هست. جمهوری اسلامی نگفت من صد در صد جلو هستم. یک چیزهایی هست که امیدواریم به حق امام زمان کم کم اصلاح شود.

ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
مشاهده موارد بیشتر از ویدئوهای دروس اخلاق
مراجعه به صفحه نخست سایت معاونت تهذیب حوزه