گزیده متنی بخشی از محتوای این درس اخلاق:
﴿واصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغداة والعشی یریدون وجهه ولاتعد عیناک عنهم ترید زینة الحیوة الدنیا ولاتطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا واتبع هواه و کان امره فرطاً﴾.
حضرت می فرمایند که «التودد الی الناس نصف العقل». یعنی رفاقت کردن با مردم نصف عقل است.
امام سجاد(ع) عرض می کند: «واجعل لی فی صدور المومنین وداً». یعنی بارالها! در قلوب اهل ایمان وُدِّ مرا قرار بده!
« وُدّ» این است که علاوه بر این که من او را دوست دارم، دشمنانش را هم دشمن بدانم. «حب» این است که من به شخصی ارادت و محبت داشته باشم.
پروردگار به کسانی که در نماز اقبال به اوکنند، وعده داده است که آنان را به واسطه مودت مؤمنین کمک نماید. این معنای وسیله است.
علت آسانی احکام نجاست و طهارت نفی گوشه نشینی است.
ضرورتی ندارد که یک گوشه ای بنشینید؛ بلکه باید احکام اسلام را یاد بگیرید و در میان مردم پیاده کنید. به همین جهت است که شارع باب نجاست و طهارت را به آسان ترین روش بیان فرموده است. تا مادامی که یقین به نجاست پیدا نکرده اید؛ پرهیز کردن واجب نیست. در معاشرت کردن با مردم، به احتمال تعلق خمس به غذایی که در برابر شما قرار می دهند، نباید توجه کنید.
نوعاً همین طبقه چهارمی ها کارها را پیش می برند، همین کلاه نمدی ها همین لباس چرکین ها. آن اعیان و اشراف وکراواتی ها که نشُسته پاک اند. آنها کنارند.
در زمان پیغمبر(ص) بسیاری از مؤمنان فقیر بودند، -مثلاً- یک عبایی به دوششان بود که هم زیراندازشان بود، هم سفره ی غذایشان!
اشخاص ثروتمند می خواستند بیایند خدمت پیغمبر(ص)؛ اما این فقراء را مانع می دیدند! –مثلا- اینها کثیف هستند و میکروب دارند و..! عرض کردند: یارسول الله! یک روز این فقراء خدمت شما باشند و یک روز هم ما ثروتمندان! ما نمی توانیم با بودن این فقراء در خدمت شما باشیم و احکام مان را یاد بگیریم!
حضرت به جهت اینکه خیلی حریص و کوشا بودند تا مردم به اسلام بگروند، نزدیک بود پیشنهاد آنان را قبول فرمایند؛ ولی جبرئیل امین نازل شد که یارسول الله! ﴿واصبر نفسک مع الذین …﴾.
با همین اصحاب صُفّه، با همین پابرهنه ها که صبح و شام پروردگار را می خوانند، با همین ها باید صبر بکنی! مبادا از اینها بگذری به خاطر این اشخاص دنیا پرست! ﴿تریدون زینة الحیوة الدنیا﴾.﴿ولاتطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا﴾. از این اشخاصی که قلبشان از ذکر من غافل است و از هواهای نفسانی خودشان پیروی می کنند، اطاعت نکن! … باید در میان همین مردم بیایند و احکامشان را یاد بگیرند.
مرحوم حاج میرزا جواد آقا(ره) در آداب رفاقت همین قسمت از آیه را ذکر می کند و می فرماید «المرء علی دین خلیله». اگر انسان بخواهد سیر الی الله بکند؛ یک رفیق و یک استاد لازم دارد. «الرفیق ثم الطریق». حضرت می فرماید: «واطلب مؤاخاة الاتقیاء ولو فی ظلمات الارض». طلب کن دوستی با اهل تقوی را ولو در تاریکی های زمین.
پروردگار به کسانی که به مساجد رفت وآمد کنند؛ هشت چیز مرحمت می کند.
یکی از این هشت چیز رفیق عاقل و بینا و متدینی است که همیشه جویای احوال معنوی شماست. چنین رفیقی تمام عیوب انسان را تذکر می دهد. آینه توست. بعد از شناخت پروردگار و انبیاء، عبادتی بالاتر از طلب کردن چنین رفیقی نیست! حتماً باید از خدا بخواهید که یک چنین رفیق عاقلِ متدینی به شما عنایت کند.
در داستان موسی(ع) و شعیب(ع) وقتی ایشان با گرسنگی و تشنگی به تنهایی – بی آنکه کسی به ایشان کمکی نماید- مشغول به آب کشیدن از چاه شدند و … بعد عرض کرد ﴿ رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر﴾.پروردگارا! من محتاج خیر و احسان تو هستم. دقت کنید که حضرت مصداق خیر را معین نفرمودند!
در ازای این خدمتی که حضرت موسی(ع) در اینجا کرد، حضرت شعیب(ع) او را فراخواند، تا اجر عمل خیر او را بدهد. ببینید که در ازای یک کار خیر، پروردگار او را به چه مقامی رساند!
مرحوم حاج میرزا ابوالفضل(ره) منبر رفتند و فرمودند: حضرت موسی(ع) ده سال در مدین به شعیب(ع) خدمت نمود تا اینکه مورد عنایت قرار گرفت و عصای پیغمبری را به او دادند. بعد فرمودند: شما آقایان طلبه هم در خدمت این شعیب ها (مراجع) باید زحمت بکشید، تا در تحصیل علم به مدارج عالیه رسیده و مورد عنایات ازلی واقع شوید.
شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد / که چند سال به جان خدمت شعیب کند.
امام سجاد(ع) نظر به اینکه سلاطین جور مانع از ارشادات ایشان بوده اند؛ نصایح و ارشاداتشان را به صورت دعا بیان فرموده اند. ایشان در دعای مکارم الاخلاق می فرماید:
«واستعملنی بما تسئلنی غدا عنه». ای پروردگار عزیز من! این چشم و زبان و گوش و دست و پا، امانت تواند و فردای قیامت از این امانت ها سؤال خواهی کرد که «عبدی ماذا صنعت فی امانتی؟». خدایا! به من توفیق بده که این امانت ها را در آنچه مورد نظر توست، بکار بندم. گوش را برای شنیدن مواعظ حسنه به من داده ای، چشم برای دیدن آیات و نشانه هایت و خواندن قرآن.
«واستفرغ ایامی فیما خلقتنی له». خدایا! یاری ام کن تا شب و روزم در آنچه مرا برای آن آفریده ای، صرف شود.«وعمرنی ما کان عمری بذلة فی طاعتک فاذا کان عمری مرتعاً للشیطان فاقبضنی». پروردگارا! اگر بناست که عمر من چراگاه شیطان باشد و هر روز نسبت به قبل تنزل کنم؛ قبل از اینکه غضبت بر من محکم شود، قبض روحم کن!
«ووفقنی لطاعة من سددنی و متابعة من ارشدنی». یک استادی برای من قرار بده که از او پیروی کنم. «ولاتبتلینی بالکسل عن عبادتک». خدایا! در اثر عمل بد، مرا به کسالت در بندگی ات مبتلا نکن!«ولا العمی عن سبیلک». یک طوری نشود که راه تو را گم بکنم.
«ولا مجامعة من تفرق عنک ولا مفارقة من اجتمع لک». یک طوری نشود که همنشین کسانی شوم که از تو جدا شده اند و از اهل خیر جدا باشم. خوب گوش بدهید، رفقا! این هم دعا لازم دارد.
«ووفقنی اذا اشتکلت علی الامور لاهدیها». پروردگارا! وقتی امور بر من مشتبه می شود، آنچه در نظر تو خیر است، مرا به آن رهبری کن.
«و نبهنی لذکرک فی اوقات الغفلة». در اوقات غفلت مرا مشغول یاد خودت کن. اوقات غفلت، همین عید دیدنی هاست!(فانتهزوا فرص الخیر. فرصت های خیر را مغتنم بشمارید! یک مرتبه رسول پروردگار در همین ایام غفلت می آید، ملک الموت هر روز در اوقات نماز شما را بررسی می کند و اگر در حال نماز باشید؛ برای شما دعا می کند و وعده می دهد که در هنگام مرگ، شهادتین را به شما القاء کند).
« واستعملنی بطاعتک فی ایام المهلة». فعلاً که پروردگار به شما مهلت داده؛ فرصت ها را مغتنم بشمارید و به طاعتش مشغول باشید.
ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
درس های اخلاقی سایت معاونت تهذیب حوزه
مشاهده موارد بیشتر از فیلم های کامل دروس اخلاق
Loading...
دیدگاهی ثبت نشده!!!