گزیده متنی بخشی از محتوای این درس اخلاق:
والذن یؤتون ما آتوا و قلوبهم وجلة انهم الی ربهم راجعون.
شرکت در درس اخلاق، ضامن تداوم علم شماست. بنده به همکاران خودم و آقایان طلبه و دانشجو هشدار می دهم که اگر بخواهند علمشان ادامه پیدا بکند، باید در درس اخلاق شرکت کنند، هر جا که مقدورشان است، نزدیک منزلشان، شمال شهر، وسط شهر، جنوب شهر. اخبار پشت پرده، ابوعلی ها را هم اسیر خود کرده است! باید ببینند پشت پرده چه خبر است که ابوعلی ها را اسیر خود کرده است. ابوعلی کسی است که می گوید: من هیچ چیزی را بدون دلیل و استدلال قبول نمی کنم. اگر ایشان چند وقتی در نزد استادی شاگری می کرد، دیگر استاد از پس او بر نمی آمد. چنین شخصی می گوید: جان و روان بوعلی مهر علی چون شیر و شکر به هم درآمیخته است.
آن کسی که هیچ چیزی را بدون دلیل و استدلال قبول نمی کند، حال غلام علی شده است. الله اکبر! در نامه ی دانشوران است که ایشان به ابوسعید نامه نوشت که ای صدیق یگانه! ما همه اش در بند دنیا و مادیت گرفتار هستیم و این است که نه دنیا داریم نه آخرت.
ای دنیا! خادم کسی باش که در خدمت من است
«یا دنیا اخدمی من خدمنی و اتعبی من خدمک». این خطاب تکوینی است که پروردگار می فرماید: ای دنیا! خدمتگزار کسی باش که خدمتگزار من است و هر کس که خدمتگزار تو باشد، او را در رنج و زحمت و محنت و بلا قرار بده.
فضیلت ذکر صلوات
اینکه من دائم شما را به ذکر صلوات متوجه می کنم، به این جهت است که در بعضی از روایات وارد شده است که هر کس بر ما صلوات بفرستد، ما ده صلوات برای او می فرستیم و در بعضی روایات مرحوم مجلسی (ره) نقل میکند که هزار صلوات برای او می فرستیم.
نسبت معکوس بین دنیا و آخرت
عالم محضر پروردگار است، محضر علم است و ما هم در این مکتب مشغول تحصیلیم. رسول اکرم (ص) فرمودند: نسبت دنیا و آخرت معکوس است. هر وقت دیدید که دنیا در نظر شما بزرگ شده است، یقین بدانید از آن طرف کم می شود. هر چه از مشرق دور بشوید، به مغرب نزدیک می شوید. از مغرب دور بشوید، به مشرق نزدیک می شوید.
آقایان اهل علم به بنده گفتند: شما که پیش آقای بروجردی (قدس سره) می روید، به ایشان بفرمایید که ما میل به دنیا پیدا کرده ایم و برای ما استاد اخلاق تعیین بفرمایند. وقتی به ایشان این مطلب را عرض کردم، ایشان فرمودند: من از کجا برای ده هزار اهل علم استاد اخلاقی تهیه کنم؟ حضرت امام (قدس سره) هم فرمودند که در رأس علوم، تهذیب اخلاق است.
یکی از جوان هایی که واقعاً در حال مراقبه است، به بنده گفت: اگر من علم اخلاق تحصیل نکنم، این تحصیلات را رها می کنم! بنده هم همین طورم، اگر مطالب اخلاقی را مورد مذاکره قرار ندهم، به این تحصیلات تمایلی نخواهم داشت.
اگر درس اخلاق نباشد، تحصیلات شما منقطع خواهد شد. استعداد را خدا می دهد، عشق به تحصیل را خدا می دهد و غایت تحصیل هم این است که خدمتگزار امام زمان (ع) باشیم.
در حوزه ی علمیه روزهای پنجشنبه – که درس تعطیل بود – با برخی از بزرگان می نشستیم و مذاکره ی اخلاقی می کردیم تا این یک روز، یک هفته ی ما را تأمین بکند.
آقای بروجردی (قدس سره) می فرمودند: اساتید باید قبل از درس یک حدیث اخلاقی برای آقایان محصلین بخوانند، تا قلوب آنها پاک و پاکیزه و مهیای برای درک مطالب علمی بشود.
در زمان ما یک کسی را آورده بودند مدرسه ی دارالشفاء برای درس خواندن. پدرش آمد و یک حجره ای را رنگ کرد و پرده های قلمکار اصفهانی نصب کرد و چراغ خوراک پزی آلمانی و. .. برای او فراهم کرد. آن شخص گفت: پدر من همه ی این کارها را کرد، اما آن چیزی که اگر نباشد، اینها سودی ندارد، عشق به تحصیل است که در من وجود ندارد. عشق به تحصیل از من رفته است.
من به شما هشدار می دهم. مبادا با خودتان بگویید: نه بابا! این مطالب اخلاقی را بعداً خودمان مطالعه می کنیم! خیر، از همان اول که جامع المقدمات را باز می کنم، باید استاد اخلاق داشته باشم و الا عشق به تحصیل گرفته خواهد شد.
باز برای اینکه شوق همکاران بنده زیاد بشود، این روایت را بخوانم که حضرت فرمود: «فقیه واحد ینقذ یتیماً من ایتامنا المنقطعین عنا و عن مشاهدتنا بتعلیم ما هو محتاج الیه اشد علی ابلیس من الف عابد».
یعنی فقیهی که رهایی دهد یتیمی از ایتام آل محمد (ص) را و برای مردم احکام و روایات را بیان کند، مساوی است با هزار عابدی که جز عبادت کاری ندارند. لیس الیتیم من مات والده ان الیتیم یتیم العلم والادب یتیم حقیقی آن کسی نیست که پدرش مرده باشد، ممکن است همین شخص یکی از بزرگان بشود. یتیم حقیقی آن کسی است که از علم و ادب محروم مانده باشد.
فرق است بین عالم و عابد. «لان العابد همّه ذات نفسه». عابد می خواهد خودش را رهایی بدهد. اما عالم می خواهد به بندگان خدا آگاهی بدهد. شغلش شغل انبیاست. عالم تلاش می کند که بندگان خدا را از دست ابلیس و کارگران او خارج کند.
این هم بیان موقعیت آقایان گوینده نسبت به آقایان شنونده. آیا این حدیث که از زبان موسی بن جعفر (ع) صادر شده است، مشوق نیست؟!
سؤال کرد: یابن رسول الله! معنای این آیه چیست که پروردگار می فرماید: هر کس یک نفر را زنده کند، کأنَّ تمام مردم را زنده کرده است؟ حضرت فرمود: کسی که یک نفر را از گمراهی به هدایت راهنمایی بکند، مانند این است که او را زنده کرده است.
حضرت در بیان اینکه مؤمن اعمالش را به جا می آورد، اما قلب و دلش خائف و لرزان و هراسان است، فرمود: مؤمن نماز می خواند، روزه می گیرد و صدقه می دهد، اما خوفش از این است که مبادا اعمالش مقبول درگاه پروردگار واقع نشود.
«ومتی سکن الخوف القلب احرق موضع الشهوات منه وطرد عنه الرغبة فی الدنیا». زمانی که خوف در قلب ساکن شود، ریشه ی شهوات را می سوزاند. گشایش کارها و پر شدن قلب از خوف، در اثر بندگی، یک شب به طاعت تو نیاورده ام به صبح باید در تاریکی شب پروردگار را بخوانی.
یک شب به طاعت تو نیاورده ام به صبح/ بیهوده رفت روز و شب و سال و ماه من
این است که فرمود: اگر تو بندگی بکنی، کارت را آسان و قلبت را پر از خوف خودم می کنم.
وقتی که خدا ترسی آمد، امیال نفسانی را می سوزاند. دیگر نگاه به نامحرم نمی کند، زبانش را کنترل می کند، «وطرد عنه الرغبة فی الدنیا». اگر خوف در قلب ساکن شد، رغبت به دنیا از بین می رود. (بی رغبتی به دنیا ابتدای کلاس حکمت است)
حضرت فرمود: زهد در دنیا به معنای گوشه نشینی نیست، بلکه زاهدترین زاهدها آن جوانی است که پا روی غرایز شهوانی و امیال نفسانی بگذارد.
گاهگاهی می خندد، اما دلش پر از حزن است. «و اظهر آثار الحزن علی وجهه». نشانی اش هم این است که آثار حزن در قیافه اش ظاهر است. اگر چه گاهگاهی بخندد، اما قلب و دلش مملو از حزن است.
به عالمی نفروشم غم محبت جانان / که این متاع گرامی به نقد عمر خریدم
حال ببینیم که موقعیت مؤمن چقدر است. شخصی گفت: یابن رسول الله! من عمرم خیلی گذشته است و دلم می خواهد که در بستر نمیرم و شربت شهادت بچشم. حضرت فرمودند: مؤمن چون در تمام مراحل زندگی متوجه وظایف خود است، در هر حالی بمیرد، شهید است. مؤمن شهید است ولو در بستر بمیرد و سندش هم این آیه است که فرمود: والذین آمنوا بالله و رسله اولئک هم الصدیقون و الشهداء عند ربهم.
مؤمن به وظایف خود توجه دارد، – مثلًا – توجه به اینکه مرجع تقلیدش چه دستور می فرماید. شب اول قبر از اعمال شما سؤال می کنند، می پرسند: معارف اسلامی را از چه کسی یاد گرفتی، از چه راهی یاد گرفتی، احکام اسلامی را از کجا یاد گرفتی.
خدا رحمت کند آقاسید عبدالهادی شیرازی را که می فرمود: روز قیامت عمل مستند می خواهند. عمل انسان باید مستند باشد و جاهل هر چه بر سرعت سیرش اضافه بکند، از حقیقت دور می افتد، چون راه را نمی داند.
در این بدن که تو داری دلی نهفته خدای/که گنج خانه ی عشق است و عرش رحمانی.
ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
درس های اخلاقی سایت معاونت تهذیب حوزه
مشاهده موارد بیشتر از فیلم های کامل دروس اخلاق
Loading...
دیدگاهی ثبت نشده!!!