چرا پروردگار ما را آفرید؟

دریافت صوت

گزیده متنی بخشی از محتوای این درس اخلاق:

﴿فمن اهتدی فانما یهتدی لنفسه و من ضل فانما یضل علیها﴾.

سخن امشب ما در بیان هدف خلقت انسان است و اینکه در صورت  متابعت و یا مخالفت ما با دستورات الهی چه ثمرات و یا ابتلائاتی متوجه ما خواهد شد؟ شخصی‌از امام‌صادق(ع)پرسید: یابن‌رسول‌الله! چرا پروردگار ما را آفرید؟ «فقال ان الله تبارك تعالی لم یخلق خلقه عبثاً».  حضرت فرمود: پروردگار، شما را بدون هدف نیآفریده است.

امیرمؤمنان(ع) می‌فرماید: آیا انسان مانند آن حیوان چهارپایی است که فقط چشمش به دست صاحبش است که چه وقت علوفه برایش می‌آورد؟ «أأترک سدیً کالبهیمة المربوطة همها علفها او المرسلة شغلها تقممها تکترش من اعلافها تلهو عما یراد بها».

آیا انسان فقط برای این آفریده شده که شكمش را پر بكند و هیچ هدفی نداشته باشد؟! اگر این‌چنین باشد؛ آن‌وقت بین حیوان و انسان چه تفاوتی است؟!

«بل خلقهم لاظهار قدرته». هدف خلقت این است‌ که پروردگار می‌خواهد مخلوقات خود را به تمام ملک و ملکوت بنمایاند.

پروردگار نمی‌خواهد شما به جهنم بروید، آقاجان! وقتی فرعون ادعای خدایی كرد؛ موسی(ع) عرض‌كرد: بارالها! فرعون ادعای خدایی می‌كند، نابودش کن! 30 سال گذشت؛ اما پروردگار نفرین موسی را اجابت نکرد. وقتی هم که در حال غرق شدن موسی(ع) را صدا زد؛ پروردگار قسم به ذات مقدسش خورد که اگر فرعون مرا صدا زده بود؛ من او را نجات می‌دادم!

قارون با اینکه به پیغمبر الهی بی‌ادبی کرده بود، بعد از آنکه گرفتار عذاب الهی شد و موسی(ع) به کوه طور رفت، پروردگار فرمود: چرا وقتی که قارون از تو کمک خواست؛ او را یاری نکردی؟! اگر او یک‌بار مرا صدا زده بود؛ من نجاتش می‌دادم!

بعضی از بندگان هر چه معصیت می‌كنند؛ پروردگار نعمت بیشتری در دسترس آنها می‌گذارد! این نعمت استدراج است‌که ظاهرش نعمت است و باطنش نقمت. از اینگونه نعمت‌ها باید به خدا پناه برد.

حال که پروردگار این‌همه نعمت به من داده، آیا انصاف است که با چنین خدای مهربانی مخالفت بکنم؟!

همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار      حیف باشد كه تو فرمان نبری

ماه و خورشید و تمام كائنات را مسخر فرزند ‌آدم كرده است؛ ولی یک تکلیفی هم بر عهده او قرار داده است، نماز بخواند، روزه بگیرد، تعامل در خیر نماید، امر به معروف و نهی از منکر و … تا اینکه او را به بهشت رساند.«ولیکلفهم طاعته فیستوجبوا بذلک رضوانه».

وقتی‌كه نبی‌اكرم(ص) در شب معراج با جبرئیل در بهشت می‌گشتند، فرمودند: ای جبرئیل بهشت چه جای خوبی است! جبرئیل عرضه داشت: یارسول‌الله! بهشت جای خوبی است؛ اما جای کسانی است که به مکارم اخلاق و آداب انسانیت متخلق شده باشند.

حضرت ‌فرمود: پروردگار شما را خلق نکرده  تا به او نفعی برسانید؛ بلکه شما را آفرید تا نعمتش را بر شما ارزانی بدارد تا ابد. «بل خلقهم لینفعهم ‌و یوصلهم الی نعیم‌الابد».

فضائل اخلاقی خوراک روح شماست و شما را زنده می‌کند و اگر گرفتار اخلاق پست شوید؛ هلاک خواهید شد.

پروردگار نفس انسانی را اینگونه آفریده است. «یکمله الفضائل و تهلکه الرذائل».

حضرت فرمودند: «فان الدنیا خلقت لكم و انتم خلقتم للآخره».  شما كه برای اینجا خلق نشده‌اید.

تو را  ز كنگره‌ی عرش می‌زنند صفیر    نشیمنت نه در این كنج محنت‌آباد است

مغربی هم می‌گوید:

بر باد فنا تا ندهی گرد خودی را     /    هرگز نتوان دید جمال احدی را

«یا موسی دع نفسك فتعال».  ای موسی! اگر می‌خواهی پیش من بیایی؛ باید خودیت خود را رها كنی؟

خود را چو ذره هیچ بدان در هوای دوست     گر مهر روی درخشانش آرزوست

اگر آرزو داری که پروردگار را ببینی؛ باید خودت را هیچ بدانی.

جانها فلكی گردد اگر این تن خاكی/ بیرون كند از خود صفت دیو و ددی را

باید چشم وگوش و زبان را كنترل کرد. انسان آزاد نیست که هر چه دلش می‌خواهد، بگوید و ببیند و بشنود. گفتن و شنیدن عیوب مردم حرام است. دیدن مناظر محرمه حرام است. این صفات را باید از خود بیرون کنید.

باید صفت درندگی و غضب و تکبر را از خود بیرون کنید و نفس را به آداب انسانیت متخلق نمایید که حضرت فرمود: عاجزترین مردم کسی است که از اصلاح نفس خود ناتوان باشد. «اعجز الناس من عجز عن اصلاح نفسه».  نگو نمی‌توانم.

اگر گویی که نتوانم برو بنشین که بتوانی

باید در مكتب امام صادق(ع) وارد بشوی، آقاجان! باید با «قال الصادق» و «قال الباقر» متأدب بشوی، انسان بشوی.

ابوالفتح بسطی -که وزیر سلطان محمود غزنوی بود- می‌فرماید: اقبل علی النفس واستکمل فضائلها

انسانیت انسان به کسب فضائل اخلاق و انسانی است؛ نه قد رشید و زلف بلندش، جان دلم.

شخصی پرسید: یا رسول‌الله! راه نجات ما در چیست؟ حضرت فرمودند: راه نجات در این است که نسبت به یکدیگر خدعه نکنید.

خدعه یعنی اینکه بنده یک عملی انجام دهد -مثلاً نماز بخوانم- ولیکن غیر خدا را در نظر داشته باشد. این خدعه است. وقتی نمازگزار تکبیر می‌گوید، یعنی پروردگار من بزرگتر از آن است که توصیف شود، یعنی همه چیز را پشت سر انداختم و به تو رو کردم خدایا! حال اگر در نماز هم به دنبال دنیا باشم؛ خطاب می‌رسد: ای بنده‌ی من! آیا با من خدعه می‌کنی؟! من بالاترین عذابها را -که محروم شدن از لذت مناجات است-  نصیب تو خواهم کرد.

امیرمؤمنان(ع) وقت نماز حال مبارکشان فرق می‌کرد، رنگ چهره‌ی مبارکشان تغییر می‌کرد و می‌فرمود: وقت ادای امانت الهی رسیده است.

پیغمبر(ره) هم وقت نماز می‌فرمودند: «ارحنا یا بلال». ‌ ای بلال! بیا و ما را از این تعلقات دنیا راحت‌کن! بیا و اذان بگو تا مشغول مناجات شویم.

شخصی گفت: ای موسی به خدا بگو که فلان بنده‌ات این همه معصیت ترا می‌کند، چرا عذابش نمی‌کنی؟! پروردگار فرمود: یا موسی! به آن شخص بگو که ما تو را عذاب می‌کنیم؛ ولی تو نمی‌فهمی! لذت مناجاتم را از تو گرفته‌ام!

چهل سال است که عبادت می‌کنی؛ ولی مثل مرغ پرکنده وقتی در مسجد مشغول نماز هستی، می‌خواهی زود سلام نماز را بدهی و فرار کنی.

اگر «تکبیرة الاحرام»  نماز را گفتی، ولی غیر خدا را در نظر داشتی؛ خدا هم در روز قیامت تو را به سُخره خواهد گرفت.

«فبادروا بصحة الاجسام». ‌ تا بدن سالم دارید، مبادرت به عمل كنید. اولاد و اموال و اقوام و عشیره.. هیچکدام به درد نمی‌خورد.

«فبادروا كانكم ببغتات طوارقه». ‌ عمل کنید، قبل از آنکه گرفتار بلاهای ناگهانی شوید. مانند آن شب‌هایی که وقتی همه در خواب شیرین بودند، بمب بر سر ما می‌بارید!

نبی اكرم(ص) دعا می‌کند که خدایا! به تو پناه می‌برم از شبیخون شبانه! «اعوذ بك من طوارق اللیل». ‌

«فتنقلکم من ظهر الارض الی بطنها». ‌ یعنی پروردگارا! مبادا یک بلای ناگهانی شبانه بر ما نازل شود و ما را از روی زمین به گودال قبر منتقل کند.

ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
درس های اخلاقی سایت معاونت تهذیب حوزه
مشاهده موارد بیشتر از فیلم های کامل دروس اخلاق