اندیشه و سیره اخلاقی امام خمینی

‏از جمله مؤلفه هایی که در سیره اندیشه اخلاقی امام خمینی(ره) مد نظر‏‎ ‎‏است مفهوم اخلاص و اخلاق است.
حقیقت اخلاص به معنای خالی بودن‏‎ ‎‏عمل از شائبه رضای مخلوق است.
در قرآن کریم و در روایات وارده‏‎ ‎‏معصومین، اخلاص به عنوان روح دین و حقیقت عمل معرفی شده است،‏‎ ‎‏این مؤلفه در سیره عملی امام خمینی(ره) هم مورد نظر وی بوده است.‏
‎‏مؤلفه دومی که این پژوهش بر آن متمرکز شده مفهوم اخلاق است.

اخلاق‏‎ ‎‏جمع خلق و به معنای صفات و ملکاتی است که در باطن انسان به ودیعه‏‎ ‎‏نهاده شده است،

و در قرآن کریم هم خُلق، عمل به شاکله خود معرفی شده‏‎ ‎‏است، یعنی عملی که صورت می گیرد بر طبق روش و خلق و خوی است.‏‎ 

‎‏امام خمینی(ره) هم شالکه را به معنای طریقه و شکل در نظر گرفته است.‏‎
‎‏به این ترتیب امام خمینی(ره) معتقد است که خُلق حالتی است که انسان را‏‎ ‎‏دعوت به عمل می کند بدون رویه و فکر، مثل  اینکه کسی دارای خلق‏‎ ‎‏سخاوت است آن خلق او را وادار به جود و انفاق می کند، بدون آنکه‏‎ ‎‏مقدماتی تشکیل دهد.

مقاله حاضر، با توجه به مفهوم اخلاق به تعریف علم‏‎ ‎‏اخلاق، هدف و موضوع آن می پردازد و یادآور می شود
که توجه به جوانان‏‎ ‎‏و نوجوانان از دیدگاه امام خمینی(ره) جهت پروراندن فضایل اخلاقی،
آنها‏‎ ‎‏از درجه اهمیت بالایی برخوردار است، و اساساً هدف بعثت انبیاء(س) را‏‎ ‎‏تفسیر تهذیب نفس عنوان می کند.‏

معيار بودن عدالت در اخلاق

از نظر امام خميني(ره)، عدالت نه تنها خواست فطري بشر است، بلكه از جمله سـنن الهـي، يكـي از مقاصـد
قرآن، هدف اسلام و هدف ارسال پيامبران است.

از اينروست كه در سعادت انسان تأثيري غيرقابل انكار دارد (بـه نقل از: روحاني، 1372) بايد گفت عدالت، غايت اخلاق به حساب می‌آید؛ زيرا به معناي صحت و درسـتي تمـامي قوا ميباشد.

امام عدالت را عبارت از تمام فضائل ميداند، نه جزئي از آن و عـدالت را حـد وسـط بـين افـراط و
تفريط و غلو و تقصير و يا تعديل جميع قواي باطنيه و ظاهريه و روحيه و نفسيه تعريف مـيكنـد (امـام خمينـي،
1385ج، ص80-81).

از نظر امام عدالت همان صراط مستقيم است

و در اين مورد مـينويسـد: «… طريـق سـير انسان كامل از نقطه نقص عبوديت تا كمال عزّ ربوبيت، عدالت اسـت كـه خـط مسـتقيم و سـير معتـدل اسـت و اشارات بسياري در كتاب و سنت بدين معني است؛ چنانچه صراط مستقيم، كه انسان در نمـاز طالـب آن اسـت،
همين سير اعتدالي است… و اعتدال حقيقي جز براي انسان كامل كـه از اول سـير تـا منتهـي النهايـه وصـول هـيچ
منحرف و معوج نشده است، براي كسي ديگر مقدر و ميسور نيست…

و چون خط مستقيم واصـل بـين دو نقطـه، بيش از يكي نيست، از اين جهت، فضيلت به قول مطلق و سير بر طريق عدالت و بر سبيل اعتدال، بـيش از يكـي نيست؛ ولي رذائل را انواع بسيار بلكه غيرمتناهي است.»

امام در جاي ديگري اشاره ميكند كه: عدل مطلق تمامي فضائل باطني، ظـاهري، روحـي و جسـمي را در
برميگيرد؛ زيرا عدالت عبارت از اعتدال قواي ثلاثه، يعني قوه شهويه، غضبيه و شيطانيه است.

از آنجا كه مبدأ تهذيب نفس تعديل قواي سه گانه است و عدالت همان عمل به حد وسط اسـت، بنـابراين طريـق سـير انسـان كامل از نقص تا كمال، خط مستقيم و سير معتدل، يعني همان عدالت ميباشد

و از اينرو انسان كامـل متخلـق به تمامي صفات نيكو و بري از تمامي مهلكات اخلاقي مي‌باشد(همان، ص151-153).

اهميت اين مطلـب در بحث ولايت فقيه امام نيز خود را نشان داده است؛ زيرا در آنجا ايشان يكي از صفات ولي فقيه را عدالت قرار داده است تا از تمامي فضائل انساني بهره مند باشد. دانلود کامل مقاله
مرجع ارائه مقاله

ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
درس های اخلاقی سایت معاونت تهذیب حوزه
مشاهده موارد بیشتر از فیلم های کامل دروس اخلاق