کرامت انسانی – استاد ملکی

در محضر قرآن هستیم برای کسب سبک زندگی قرآنی. یک نگاهی عمیق داشته باشیم به قرآن تا زندگیمان بر اساس سبک و دستور قرآن باشد. اِنّ هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم؛ هدایتش بهترین و محکمترین هدایت است.

یکی از سوره هایی که مختصراً خدمتتان ارائه می دهم سوره همزه می باشد. این سوره مبارکه ناظر بر آسیب بسیار خطرناک و خانمان سوز، انسانیت سوز و جهان سوز است. آن آسیب، آسیب تحقیر انسانهاست. انسان مخلوق خداست. لقد کرّمنا بنی آدم، بنی آدم مکرمند و مخلوق خدا دارای کرامت و عزت هست. خداوند می گوید تو نسبت به انسانها اجازه نداری حالت همزه و لمزه داشته باشی و با زبان و چشم و ابرو و اشاره انسانها را خرد کنی یا تحقیر کنی!

یکی از آسیبهایی که تو ای انسان گرفتارش می شوی این است که از مسیر عقل و قرآن و اهل بیت جدا شوی و اسیر هوی نفس بشوی. هوای نفس همیشه انسان را تحریک می کند که با تبختر و تکبر نسبت به دیگران برخورد کند و دیگران را خادم خودش ببیند. برای دیگران ارزشی قائل نباشد و همه چیز را برای خودش بخواهد؛ درک و جهنم (ویل) باد برای انسانهایی که اهل همزه و لمزه هستند. هر دو صیغه مبالغه است و معنی شبیه به هم دارند. بعضی گفتند همزه، عیب جویی با زبان است یا عیب جویی در ظاهر است و لمزه، عیب جویی با چشم و اشاره و کنایه.

اگر کسی یک وقتی خطایی از او سر زد و از کسی به هر نحوی عیب جویی کرد به هرحال توبه کند اما در اینجا صیغه مبالغه به کار رفته یعنی کسی که روشش عیب جویی از دیگران است و ملکه ذهنش شده و زندگیش بر این اساس است که دیگران را همیشه به سخره می گیرد و هیچ کس را به غیر از خودش قبول ندارد.

این سوره دارد این آسیب بسیار خطرناک را گوشزد می کند که ای انسان اگر در تحت تربیت قرآن قرار گرفتی حق نداری تحت همزه و لمزه قرار بگیری.

عمدتاً انسانهایی که دنبال تحقیر و خرد کردن (همزه و لمزه) دیگران هستند کسانی هستند که از مال و جاه و مقام هم، برخوردارند. لذا در ادامه آیه می فرماید: آسیبی که شما را تهدید می کند این است که به دنبال جمع کردن مال و عِدّه و عُدّه باشید و شروع کنی به شمردن مال و به رخ دیگران کشیدن. آن وقت کم کم به این سو می روید و گمان می برید که این مال شما را جاودان (اَخلد) می کند. نه بلکه چنین است که این مال برای شما نیست و از دست رفتنی است. پس مبادا گرفتار این شوید که قدرت و مال ماندگار است. خدای سبحان در این سوره در واقع در حال گوشزد کردن انسان است که ای بنده ی من این آسیب بسیار جدی است مراقب باشید این مرض سراغ شما نیاید.

برای دوای این مرض خداوند انسان را تهدید می کند که:

اگر بدانید که این آسیب و مرض چه خطراتی را در آینده برای شما دارد هرگز گرفتار آن نمی شوید.

می فرماید: این گمان را از ذهنت بیرون کن (این یکی از راهکارهای گرفتار نشدن در این مرض است). نگاه کن به دیگران که این دنیا برای هیچ کس چه خوبان و چه بدان، وفا نکرد.

<p>اگر نخواهی از این آسیب دوری کنی و همچنان می خواهی گرفتارش باشی بدان “کلاّ لینبذن فی الحطمه” در قیامت حتماً در آتشی خرد کننده که تجلی رفتارت در این دنیاست خواهی سوخت و همه انچه در این دنیا در سینه ات شعله ور بود در آن دنیا تبدیل به آتش خواهد شد.