مهارت گوش دادن در زندگی مشترک

یکی از مهارتهایی که فوق العاده در خانواده مورد نیاز است و اساساً هر انسانی برای اینکه بتواند ارتباط خوبی براقرار کند به آن نیاز دارد، مهارت گوش دادن است.

مهارت گوش دادن به این معناست که من بتوانم سراپا گوش باشم. برای این امر باید به نوع گوش دادن خود توجه کنیم.

انواع گوش دادن: گوش دادن تحسین آمیز؛ هدف آن است که از گوش دادن لذت ببریم. دقیقاً زمانی که بچه ها برای پدر و مادرشان بلبل زبانی می کنند که این نوع گوش دادن از نوع تحسین آمیز است یا گوش دادن زوجین جوان به صحبتهای هم.

گوش دادن تمییز دهنده؛ هدف از این نوع گوش دادن این است که به واقیعت صحبت طرف مقابل برسیم.

شنوایی انتقادی؛ زمانی است که ما می خواهیم یک نظری را مورد نقد قرار دهیم و نکات مثبت و منفی آن را پیدا کنیم.

گوش دادن فراگیر؛ هنگامی که می خواهیم کل پیام را همراه با ابعاد حیاتی و هیجانی و احساسی آن درک کنیم.

پس نکته مهم این است که اساساً زمانی که با اعضای خانواده در حال صحبت هستیم در حال گوش دادن هم هستیم یا نه فقط صدای آنها به گوش ما میرسد. در تفاوتهای زن و مرد قبلاً اشاره کردیم که از جمله تفاوتهایشان در نوع گوش دادن است.

پس اولاً سعی کنیم به خوبی گوش دهیم و ثانیاً نوع گوش دادن را (در گام اول برای اینکه مهارتمان در نوع گوش دادن بالا برود) مشخص کنیم.

مهارت و اصول ارتباط مؤثر را در اینجا ببینید

اصول ارتباط مؤثر _7 (مهارت گوش دادن)

در مهارت گوش دادن یکی از نکات خیلی مهم تمرکز داشتن نسبت به طرف مقابل است. زمانی که همسرمان با ما در حال صحبت است باید خوب روی حرفهایش تمرکز داشته باشیم ببینیم چه می خواهد و چه می گوید.

چرا اساساً افراد تمرکز ندارند؟

دلایل تمرکز نداشتن در هنگام گوش دادن: بعضی از افراد فکر می کنند که در محیط خانواده اصلاً نیازی به گوش دادن نیست. مثلاً یکی از افراد خانواده شروع به صحبت با طرف مقابل می کند

در حالی که آقا یا خانم در فکر و حال و هوای خودش است. اصلاً نیازی به گوش دادن نمی بیند. مثلاً هنگامی که از یک آقا می پرسیم چرا به صحبتهای خانمت گوش نمی دهی

می گوید این حرفهایی است که هزار بار گفته است و گوش دادن ندارد.

یکی از معایبی که باعث می شود که ما به سخن طرف مقابل گوش ندهیم این است که اصلاً نیازی به گوش دادن احساس نمی کنیم.

مانع دوم در خوب گوش دادن این است که گمان می کنیم که خوب گوش می دهیم. این افراد معمولاً ذهن خودشان را گول می زنند. در حقیقت یک تکه از کلام فرد را می شنود و تمام صحبت را در ذهن خودش مرور می کند و یک حالت ذهن خوانی اتفاق می افتد. این افراد شنونده های خوبی نیستند و مهارت گوش دادن را ندارند.

مانع دیگر در خوب گوش دادن، این است که اصلاً بلد نیستند چگونه گوش دهند.

پس در فضای خانواده نیاز است برای اینکه مهارت گوش دادن را بالا ببریم تمرکزمان را بر روی همسرمان بیشتر کنیم و روی صحبتهایش متمرکز باشیم.

اصول ارتباط مؤثر _8

برای اینکه بتوانیم تمرکزمان را در فضای گوش دادن بیشتر کنیم رعایت چند نکته لازم است:

_انتخاب زمان مناسب؛ گاهی اوقات زمان برای گوش دادن مناسب نیست. هر زمان احساس کردید که وقت مناسبی برای گوش دادن ندارید و الان زمانش نیست آن را به یک زمان دیگر موکول کنید. مثلاً آخر شب آقا خسته به خانه آمده و خانم توقع دارد که به حرفهایش گوش بدهد که در جواب، آقا خیلی راحت باید بگوید که الان فرصت مناسبی برای گوش دادن ندارم.

_استفاده از مکان و موقعیت مناسب؛ مثلاً آقا پشت فرمان است یا در ترافیک گیر کرده و الان می خواهند یک صحبتی را پیش بکشند خب معلوم است که الان آقا شنونده ی خوبی نیست.

_توجه به ابعاد غیر کلامی؛ معمولاً شصت درصد پیامها از طریق ابعاد غیر کلامی مثل اشاره ها، نوع ژستها، قیافه ها و حالات چهره به طرف مقابل منتقل می شود.

ما برای تمرکز بیشتر باید به طرف مقابلمان نگاه کنیم.

خیلی اوقات همسرانی را دیده ام که هنگام صحبت چشم در چشم نمی شوند و بسیار این مورد را در جلسات مشاوره زن و شوهرها گوشزد کرده ایم. زوجینی که با هم اختلاف و دعوا دارند آقا یک طرف را نگاه می کند و خانم طرف دیگر و در حال صحبت هستند. در حالی که چشم در چشم بودن زن و شوهر سطح تنش را تا حدی پایین می آورد و رابطه رابطه لذت بخش می شود.

یکی دیگر از مواردی که باعث می شود ما شنونده خوبی نباشیم زود قضاوت کردن است. طرف مقابل شروع به صحبت می کند و ما سریع می گوییم آها منظورت این است و بقیه صحبت را ما ادامه می دهیم. این باعث می شود که این پیام را به طرف مقابل بدهیم که ما شنونده خوبی نیستیم. اجازه دهیم طرف مقابلمان صحبتش تمام شود و بعد عکس العمل نشان دهیم.

_تحمل سکوت؛ خیلی اوقات شنونده خوبی نیستیم چون نمی توانیم سکوت را تحمل کنیم. مثلاً همسر من در حال صحبت است یک جایی ذهنش به هم ریخته می شود و لحظه ای درنگ می کند و نیاز است که ما این سکوت را لحظاتی تحمل کنیم.

اصول ارتباط مؤثر _9 تکنیکهای تقویت مهارت گوش دادن

توجه به طرف مقابل؛ هر چه توجهمان و جهت نشستن خود را به طرف گوینده کنیم و چشم در چشم در ارتباط با گوینده باشیم و تأیید بیشتری نسبت به طرف مقابلمان داشته باشیم این باعث می شود که مهارت گوش دادن در ما تقویت شود.
سؤال کردن؛ همین که به طرف مقابلمان مثلاً بگوییم “خب دیگر چه؟” به معنای این است که من شنونده ی خوبی هستم و منتظر بقیه ی کلام شما هستم. چه خوب است که بین زوجین این تمایل با نوع سؤال کردن همراه باشد و با سؤال کردن تمایل خود را برای شنیدن صحبتهای طرف مقابل نشان دهند.
بازخورد دادن؛ به این معنا که بتوانیم جملات طرف مقابل را با عبارتی دیگر بیان کنیم. به طور مثال، شما می توانید جمله آخر او را تکرار کنید یا خلاصه ای از مطالبش را تکرار کنید. در بازخورد دادن می توانید همان مطلب را با عبارت دیگر بیان کنید یعنی نوع کلمات را عوض می کنید ولی محتوای کلام همان است. و گاهی خلاصه کنید به این صورت که ارکان اصلی کلام را اشاره می کنیم و زوائد کلام را حذف می کنیم (محور اصلی کلام را دوباره بازگو می کنیم).

باید دقت داشت که فرآیند ارتباط را در سه تکنیک بالا مدیریت کرد. مثلاً اگر صحبت به درازا کشیده شده و دیگر حال و حوصله شنوایی ندارید باید صحبت خلاصه و کوتاه شود. این مدیریت کمک می کند که ما شنونده خوبی برای طرف مقابلمان باشیم.