عامل شناسی فضائل و رذائل اخلاقی

درس اخلاق حجت‌الاسلام‌والمسلمین حق جو | چهارشنبه ۲۳ تیرماه ۱۴۰۰ | با موضوع عامل شناسی فضائل و رذائل اخلاقی

گزیده متنی بخشی از محتوای این درس اخلاق:

یکی از محورهایی که در مباحث اخلاقی باید به آن توجه شود عامل شناسی است که علت این عمل چیست؟ چه چیزی باعث میشود فرد یک عمل خوب یا بد را انجام دهد.
در فضایل و رذائل اخلاقی پنچ عنصر دخالت دارند. وراثت خانواده جامعه حوادث و خود فرد.
مثلا پنج فرد کور داریم اولی کور مادرزاد است. دومی بی احتیاطی پدر و مادر باعث بوده. سومی کوری به خاطر عاملی در جامعه بوده. چهارمین کور عاملش سیل و زلزله و… اینها بوده و پنجمی خودش خودش را کور کرده است. از این پنج نفر کدامیک باید مواخذه شود؟ مشخص است که از این پنج نفر، چهار تای اولی که هیچ نقشی در کوری خود ندارند نه تنها مورد بازخواست قرار نمی گیرند بلکه باید مورد حمایت و پشتیبانی قرار بگیرند. اما نفر پنجم چون خود در کوریش نقش داشته است مورد باز خواست است. که البته اینجا هم می گویند چهار عامل ممکن است دخالت داشته است. مثلا پدر و مادری موجب ناراحتی و عصبانیت شخص شده، آن شخص هم خودزنی کرده است.
پس ما نباید بازتاب رفتار دیگران را به خود شخص برگردانیم. در خیلی از موارد در روانشناسی می گویند که نگویید تو بدی بلکه بگویید فلان کارت اشتباه است.
بعضی از افراد از نظر فکر و اعتقاد دچار انحرافاتی شده اند که خودش نقشی نداشته بلکه جامعه و اطرافیان باعث انحرافش شده اند. مثلا فرد، پدر و مادر خوبی دارد ولی خود شخص منحرف است. مثل پسر نوح که همنشینی با بدان به انحراف کشیدش. در همین انقلاب اسلامی نمونه های زیادی داریم که پدر در مرتبه ی عالی قرار داشت ولی فرزند ناخلف بود مانند فرزند شیخ فضل الله نوری.
امیرالمومنین در مورد محمد بن ابی بکر فرمودند: محمد از سلب ابی بکر است ولی فرزند من است.
ما باید در عوامل مختلف تقصیر را بر گردن شخص یا ارگان خاصی نیندازیم بلکه باید همه دست به دست هم دهند تا عناصر تشکیل دهنده ی شخصیت انسان دینی شود.

ویدئوهای اخلاقی بیشتر در آپارات ندای تهذیب
درس های اخلاقی سایت معاونت تهذیب حوزه
مشاهده موارد بیشتر از فیلم های کامل دروس اخلاق